Ο χώρος των σκύλων είναι γεμάτος από μύθους και παραπληροφόρηση. Από τη στιγμή που στον δυτικό πολιτισμό οι σκύλοι έχουν μπει για τα καλά στη ζωή των ανθρώπων και έχουν γίνει κομμάτι της καθημερινότητας μας, έχουν γίνει και μια πολύ προσοδοφόρα «μπίζνα». Είναι αναπόφευκτο να μην υπάρξουν δόγματα και λανθασμένες κατευθύνσεις ανάλογα πάντα με τα οικονομικά συμφέροντα.

Ένας από αυτούς του μύθους είναι ότι τα «καθαρόαιμα» σκυλιά είναι πιο έξυπνα, πιο εργατικά, πιο υγιή και γενικά θεωρείται προνόμιο να έχεις έναν «καθαρόαιμο» σκύλο.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.

Σήμερα ο παγκόσμιος πληθυσμός των σκύλων είναι κοντά στο ένα δισεκατομμύριο. Από αυτό το ποσοστό μόνο τα 250 εκατομμύρια είναι ελεγχόμενα (επιλέγουμε εμείς πότε, με ποιον και αν θα αναπαραχθούν). Τα υπόλοιπα 850 εκατομμύρια ζουν ελεύθερα γύρω και μέσα σε χωριά, σε πόλεις και γενικά γύρω από τον άνθρωπο ώστε να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους, χωρίς όμως να είναι ιδιόκτητα ή να επεμβαίνουμε στην αναπαραγωγή τους.

Η συντριπτική λοιπόν πλειοψηφία των σκύλων παγκοσμίως (85%) ζουν ελεύθερoι, αναπαράγονται ελεύθερα και επιβιώνουν από τα σκουπίδια μας. Αν κάποιος όμως παρατηρήσει τους πληθυσμούς των σκύλων σε Αφρική, Νότια Αμερική και Ασία θα διαπιστώσει πολλά κοινά χαρακτηριστικά όπως το μέγεθος, το βάρος και η εμφάνιση.
Το 85% των σκύλων, δηλαδή, παγκοσμίως μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Γίνεται επομένως κατανοητό ότι αυτή η σημαντική ομοιότητα των σκύλων παγκοσμίως δεν είναι τυχαία αλλά είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής! Το συγκεκριμένο σχήμα και μέγεθος (γύρω στα 15 κιλά) είναι τα χαρακτηριστικά αυτά που τους προσφέρουν τις περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης.

Από την άλλη, το 15% του πληθυσμού των σκύλων που είναι «καθαρόαιμοι» αν αφεθούν ελεύθεροι έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες επιβίωσης από τη στιγμή που τα χαρακτηριστικά τους δεν είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής αλλά τεχνητής και μάλιστα με κύριο σκοπό την ικανοποίηση δικών μας καπρίτσιων.
Πολλές φορές υπερβάλλοντας σε κάποια χαρακτηριστικά δημιουργώντας και διατηρώντας παραμορφώσεις όπως πολύ κοντά πόδια, πολύ μακρύ σώμα και το χειρότερο πολύ κοντή έως ανύπαρκτη μουσούδα, κάτι που προκαλεί συνεχές στρες στον σκύλο και τον κάνει να υποφέρει και να αγωνιά συνεχώς δυσχεραίνοντας πολύ την αναπνοή του και αναγκάζοντας τον να δίνει καθημερινά μάχη για να αναπνεύσει.

Ο άνθρωπος, ανά τους αιώνες, πάντοτε έκανε επιλεκτική εκτροφή με την έννοια ότι ζευγάρωνε σκυλιά με τον καλύτερο χαρακτήρα και τα καλύτερα εργασιακά χαρακτηριστικά ώστε να πάρει τους καλύτερους κυνηγούς ή τους καλύτερους φύλακες ανάλογα με το τι τον εξυπηρετούσε. Οι περισσότερες ράτσες είναι δημιούργημα των τελευταίων χρόνων. Αν αναλύσουμε το γενεαλογικό δέντρο των σκύλων ράτσας θα δούμε ότι καταλήγουν πάντα σε μια χούφτα σκύλων μέχρι 100 – 200 χρόνια πίσω το πολύ.

Για παράδειγμα στα Γκόλντεν Ριτρίβερ ανιχνεύουμε τα ίχνη τους σε δύο σκυλιά αρχικά αρσενικά, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία της ράτσας. Ανάλυση του γενεαλογικού δέντρου των Μπόρντερ Κόλεϊ μας οδηγεί σε έναν σκύλο και μόνο. Τα Σιβηρικά Χάσκυ που υπάρχει και μια μυθολογία ότι είναι αρχαία φυλή, στην ουσία δημιουργήθηκαν από μια χούφτα σκύλων σε ένα κυνοτροφείο στο Νέο Χάμσαϊρ στις Η.Π.Α.

Τα Μπασέντζι, άλλη μια υποθετικά αρχαία φυλή, δημιουργήθηκε και αναγνωρίστηκε ως ράτσα το 1930 από εννιά σκυλιά που είχαν μεταφερθεί από το Κονγκό στην Αμερική. Είναι μια ιστορία που επαναλαμβάνεται με τα ίχνη των περισσότερων φυλών να οδηγούν σε μια χούφτα σκύλων του 19ου και 20ου αιώνα.

Αυτό το τσίρκο με τις εκθέσεις και τις εκατοντάδες ράτσες που έχει ξεκινήσει από την Βικτωριανή εποχή και ύστερα, έχει κάνει πολύ μεγάλο κακό στους σκύλους. Το μόνο που ενδιαφέρει τους σημερινούς εκτροφείς είναι η «σωστή» εμφάνιση. Εμφάνιση βασισμένη στα πρότυπα της φυλής αποτυπωμένα σε κάποιο βιβλίο που στις περισσότερες περιπτώσεις διαφέρουν πολύ από τους αρχικούς σκύλους που δημιούργησαν τη ράτσα.

Είναι το λιγότερο γελοίο να κρίνουμε έναν σκύλο μόνο από την εμφάνισή του. Αν έχει δηλαδή το τέλειο σχήμα τότε είναι άξιος συνεχιστής της γραμμής του και του σκοπού για τον οποίον έχει δημιουργηθεί. Οπότε ένας κριτής μπορεί να καταλάβει και να αξιολογήσει την αξία ενός Γκόλντεν Ριτρίβερ ως κυνηγετικού σκύλου από το αν έχει το τέλειο σχήμα και τις αναλογίες σύμφωνα με τη φωτογραφία ενός βιβλίου…
Το 2008 στο BBC προβλήθηκε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Pedigree Dogs Exposed» που συντάραξε τον κόσμο της εκτροφής και των εκθέσεων αφού ξεγύμνωσε τον κόσμο αυτόν. Κτηνίατροι και γενετιστές ανέδειξαν όλα τα προβλήματα που προκαλεί η σημερινή εκτροφή των σκύλων οδηγώντας πολλά σκυλιά σε μια μαρτυρική ζωή εξαιτίας των τρομερών παραμορφώσεων που έχουν υποστεί χρήζοντας πολλά από αυτά ως πρωταθλητές και άρα περιζήτητα για ζευγάρωμα και διαιώνιση των προβληματικών γονιδίων τους.

Μετά την προβολή του έγιναν κάποιες υποτυπώδης αλλαγές όπως η απαγόρευση αναπαραγωγής συγγενών πρώτου βαθμού, η ευθανασία κουταβιών που δεν ικανοποιούσαν τα στάνταρ της φυλής και ας ήταν υγιή (ναι καλά διαβάσατε) καθώς και τους ακρωτηριασμούς για κοσμητικούς λόγους. Αλλά σε γενικές γραμμές η πλειοψηφία συνεχίζει να εκτρέφει σκύλους με μοναδικό κριτήριο την εμφάνιση. Συνεχίζουμε να εκτρέφουμε σκύλους που δεν μπορούν να δουν, να τρέξουν και να αναπνεύσουν μόνο και μόνο για να ικανοποιήσουμε την ματαιοδοξία μας.

Η πλειοψηφία των περισσότερων φυλών σήμερα δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ανθρώπινο δημιούργημα για να ικανοποιήσουμε τα καπρίτσια μας.

Αν αγαπάμε πραγματικά τους σκύλους, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί τους το κάνουμε αυτό. Θα πρέπει να σταματήσει κάποια στιγμή αυτό το τσίρκο. Οι ημίαιμοι σκύλοι δεν υπολείπονται σε τίποτα από τους σκύλους ράτσας. Τις περισσότερες φορές είναι πιο υγιείς και μπορούν να εκπαιδευτούν με την ίδια ευκολία για οποιαδήποτε εργασία.

Σας το υπογράφω αυτό από την εμπειρία μου έχοντας δουλέψει με σκύλους οδηγούς τυφλών (που είναι η πιο δύσκολη και απαιτητική δουλειά που μπορεί να κάνει ένας σκύλος) και έχοντας δουλέψει με πάρα πολλά ημίαιμα.

Του Αλέξανδρου Παράσχη, πρώτα δημοσιευμένο στη σελίδα “Ιστορίες Αδέσποτων”

Πηγές
Raymond Copinger, Lorna Copinger: What is a dog?
BBC documentary «Pedigree Dogs Exposed», produced by Jemima Harrison